Antidepressiva zijn geïndiceerd bij patiënten met een depressieve stoornis, vooral bij matig tot ernstige episoden. Daarnaast werken antidepressiva, anders dan de naam doet vermoeden, goed tegen angstklachten, bijvoorbeeld tegen paniekaanvallen, maar ook de generaliseerde angstklachten, obsessief-compulsieve klachten, PTSS en hypochondrie. Overigens zijn dagstructurering, activiteitenplanning, begeleide zelfhulp en voorlichting ook van belang bij de behandeling van depressieve klachten.
Antidepressiva kunnen worden verdeeld in SSRI’s (selectieve serotonine heropname remmers), SNRI’s (selectieve serotonine en noradrenaline opname remmers, venlafaxine en duloxetine), TCA’s (tricyclische of klassieke antidepressiva, bijvoorbeeld notriptyline en imipramine) en mirtazapine of buproprion. Hoewel de werking per groep en per medicijn verschilt, werken antidepressiva op de gevoeligheid voor neurotransmitters. Dat zijn stoffen in het hoofd die signalen doorgeven. De belangrijkste daarvan zijn serotonine, noradrenaline en dopamine. Ook Sint Jans Kruid kan overigens als alternatief worden overwogen bij een lichte tot matig ernstige depressie.
Alle antidepressiva hebben bijwerkingen (bijvoorbeeld misselijkheid, hoofdpijn, sufheid), meestal zijn deze bijwerkingen de eerste dagen en weken het zwaarst. Na verloop van enige tijd worden de bijwerkingen minder en zijn de gunstige effecten op de depressieve en/of angstklachten merkbaar. Het is dus belangrijk om antidepressiva niet te snel te stoppen. De dosering van de antidepressiva beïnvloedt ook de mate van bijwerkingen. Sommige antidepressiva kunnen in een lage dosering worden voorgeschreven. In het algemeen hebben TCA de meeste bijwerkingen. Daarom worden deze antidepressiva niet als eerste keus aangeraden bij de huisarts. Deze groep medicijnen hebben als voordeel wel dat er een spiegel kan worden bepaald, zodat de dosering nauwkeuring kan worden bepaald. De uiteindelijke keus voor een antidepressivum wordt genomen op basis van contra-indicaties, mogelijke bijwerkingen, eerdere ervaringen, gebleken werkzaamheid in de familie, prijs en de voorkeur van de patiënt. Ook werken sommige antidepressiva gunstig op andere factoren, bijvoorbeeld trazodon en mirtazapine op slaap.
Geadviseerd wordt om antidepressiva minstens een half jaar te gebruiken bij een eerste episode van depressie. Bij eerdere depressieve of angstklachten, zou dat een jaar of meerdere jaren moeten zijn. Hieronder staan de start-, streef-en maximaledoseringen per dag voor de SSRI’s. Zie voor meer informatie http://www.online-psychiater.nl/
Startdosering | Streefdosering | Maximale dosering | |
Citalopram | 10 | 20-30 | 60 |
Escitalopram | 5 | 10 | 20 |
Fluoxetine | 20 | 20 | 60 |
Fluvoxamine | 50 | 100-150 | 300 |
Paroxetine | 10-20 | 20-40 | 60 |
Sertraline | 50 | 100 | 200 |